Bạch Đầu Ngâm
Tác giả: Lý Bạch
***
白頭吟
錦水東北流，
波蕩雙鴛鴦。
雄巢漢宮樹，
雌弄秦草芳。
寧同萬死碎綺翼，
不忍雲間兩分張。
此時阿嬌正嬌妒，
獨坐長門愁日暮。
但愿君恩顧妾深，
豈惜黃金買詞賦。
相如作賦得黃金，
丈夫好新多異心。
一朝將聘茂陵女，
文君因贈白頭吟。
東流不作西歸水，
落花辭條羞故林。
兔絲固無情，
隨風任傾倒。
誰使女蘿枝，
而來強縈抱。
兩草猶一心，
人心不如草。
莫卷龍須席，
從他生網絲。
且留琥珀枕，
或有夢來時。
覆水再收豈滿杯，
棄妾已去難重回。
古來得意不相負，
只今惟見青陵臺。
Bạch đầu ngâm
Cẩm thuỷ đông bắc lưu,
Ba đãng song uyên ương.
Hùng sào Hán cung thụ,
Thư lộng Tần thảo phương.
Ninh đồng vạn tử toái ỷ dực,
Bất nhẫn vân gian lưỡng phân trương.
Thử thì A Kiều chính kiều đố,
Độc toạ Trường Môn sầu nhật mộ.
Đãn nguyện quân ân cố thiếp thâm,
Khởi tích hoàng kim mãi từ phú.
Tương Như tác phú đắc hoàng kim,
Trượng phu hiếu tân đa dị tâm.
Nhất triêu tương sính Mậu Lăng nữ,
Văn Quân nhân tặng “Bạch đầu ngâm”.
Đông lưu bất tác tây quy thuỷ,
Lạc hoa từ điều tu cố lâm.
Thố ty* cố vô tình,
Tuỳ phong nhiệm khuynh đảo.
Thuỳ sử nữ la chi,
Nhi lai cưỡng oanh bão.
Lưỡng thảo do nhất tâm,
Nhân tâm bất như thảo.
Mạc quyển long tu tịch,
Tòng tha sinh võng ty.
Thả lưu hổ phách chẩm,
Hoặc hữu mộng lai thì.
Phúc thuỷ tái thu khởi mãn bôi,
Khí thiếp dĩ khứ nan trùng hồi.
Cổ lai đắc ý bất tương phụ,
Chỉ kim duy kiến Thanh Lăng đài.
Dịch nghĩa
Dòng nước như gấm trôi về đông bắc
Trên sóng chấp chới đôi uyên ương
Con trống đậu trên cây ở Hán cung
Con mái đùa trong cỏ thơm đất Tần
Thà cùng nhau chết vạn lần, nát lông cánh
Chứ không chịu chia lìa nhau trong mây
Khi A Kiều trong cơn ghen thủa ấy
Ngồi một mình buồn ngày tàn ở Trường Môn
Chỉ mong ơn vua thương tới nàng hơn
Há tiếc hoàng kim mua từ phú
Tương Như làm phú được hoàng kim
Trượng phu ưa mới sinh lòng khác
Một sớm muốn cưới cô gái Mậu Lăng
Văn Quân nhân tặng “Bạch đầu ngâm”
Nước đã về đông chẳng quay lại hướng tây
Hoa lìa cành thẹn với rừng cũ
Cỏ thố ty vốn vô tình
Theo gió mà ngả nghiêng
Ai xui khiến dây cỏ nữ la
Tìm tới quấn quýt không rời
Hai loài cỏ, chung một tấm lòng
Lòng người sao chẳng như cỏ ấy
Đừng cuốn chiếc chiếu long tu (râu rồng)
Mặc cho tơ nhện chăng đầy
Hãy để lại chiếc gối hổ phách
Biết đâu sẽ có lúc về trong giấc mơ
Nước đổ đi rồi, há thu lại đầy chén sao
Chàng khinh bạc bỏ thiếp đi, khó mà quay lại
Xưa nay khi đắc ý, không ruồng rẫy nhau
Giờ chỉ còn thấy đài Thanh Lăng mà thôi.
(Tư liệu: thivien.net)
Bản dịch: Ngâm Đầu Bạc
Sông Cẩm chảy xuôi về đông bắc
Uyên ương đầu sóng quyện đôi vần
Trống đậu trên cao sào cung Hán
Mái đùa hương thảo cỏ đất Tần.
Thà chết một lần tan lông cánh
Chẳng nguyện chia lìa giữa áng mây
Cơn ghen A Kiều bao thuở ấy
Trường Môn cô quạnh hết canh ngày.
Luyến tiếc quân vương thương tình cũ
Nào hay từ phú chẳng hoàng kim
Tương Như hoàng kim được từ phú
Say hoa ong bướm giữa kim tiền.
Mậu Lăng trót say người quên ngẫm
Văn Quân dâng tặng Bạch Đầu Ngâm
Nước đã xuôi đông, tây còn nhớ
Hoa lìa cành cũ, thẹn rừng thâm.
Tơ hồng dây đỏ vốn vô tình
Chẳng màn cơn gió thoảng lung linh
Ai khiến nữ la cùng bến đậu
Quấn quýt bên nhau tựa bóng hình.
Một tấm lòng chung, hai loài cỏ
Lòng người sao vẹn được thế đây?
Long tu chiếu chiếc mong đừng cuốn
Mặc cho tơ nhện phủ giăng đầy.
Hổ phách gối xưa nhờ lưu lại
Biết đâu giấc mộng sẽ quay đầu
Nước đổ vô tình sao lấy trọn
Chàng về nhưng thiếp chẳng còn đâu.
Xưa kia đắc ý đâu ruồng rẫy
Nay chỉ Thanh Lăng với cầm đài...
Lạc Mỹ Xuyên Thu
Chú thích:
*cỏ thố ty: hay còn được gọi là dây tơ hồng.
**Bài thơ là một bài phóng tác từ câu chuyện của Tương Như và Trác Văn Quân. Để biết thêm chi tiết, có thể xem lại chú thích ở bài Cầm Đài của Đỗ Phủ.
